A vágy új villamosa hazugságokkal, légvárakkal és dilibogyókkal
Szerző: Wiedemann Krisztina | info@dehir.hu Közzétéve: 2013.09.14. 15:25 | Frissítve: 2014.03.06. 08:54
Könnyed, romantikus vígjátékai után drámai hangnemet üt meg Woody Allen, akinek neve a Blue Jasmine esetében is garancia. Kritika.
Van, aki egy jól megtermett, folyamatosan tétovázó pingvint lát az önmagát folytonosan hamis illúziókban ringató emberben, aki mást sem tesz, csak a csodára vár. A tehetetlenségét leplezi ezzel, annak a bátorságnak a hiányát, amire a változtatáshoz lenne szüksége. Egyes nézetek szerint az önáltatás – kivétel nélkül – mindegyikünknek jellemzője, vagy tudatos vagy nem tudatos cselekvés, mely alapja lehet erkölcsileg erősen megkérdőjelezhető tetteknek is. Különbségek igazából csak az önszépítés mértékéből adódónak. Akik megengedőbbek és nem erkölcsi alapon tárgyalják a kérdést, egyfajta túlélési stratégiának tekintik az önámítást. Legyen kártékony, vagy legyen jótékony, az öncsalás tévút – messzire visz valódi önmagunktól és beteljesítendő feladatainktól.
Woody Allen, aki sohasem volt túlságosan bőkezű filmjeinek karaktereivel, ezúttal egy érzékeny, sérülékeny, tévutakon tapogatózó nőt állít a középpontba. A negyvenes Jasmine (Cate Blanchett), akinek már választott neve is önámítás, legfeljebb csak örökké elemezgető beszédstílusában, okoskodó, önmarcangoló okfejtéseiben rokon a régi, önmagát rendező Woody-val. Az adoptált gyerekként tetemes hátránnyal indult Jasmine nem tartott ki annak idején a diplomáig, mert titkolt vágyait egy ellenállhatatlan és gazdag férfi, Hal (Alec Baldwin) látszott beváltani, aki még egy előző házasságból származó gyerekkel is elég vonzó volt az amerikai felső tízezer köreibe áhítozó nőnek.
A vérbeli sznobok eleganciájával Jasmine a férje pénzén alapozta meg magát a Park Avenue szalonjait benépesítő, unatkozó gazdagok világában, azon a helyen, ahová mindig is tartozni akart. Valójában sohasem gondolta végig, hogy milyen áron ütötte meg a sármos férfi személyében érkezett főnyereményt. Hamar átlátta ugyan, hogy nem tiszták a férje üzelmei, sőt ezek egy része az ő neve alatt fut, a szembenézés helyett inkább szemet hunyt ezek felett. Hal valamennyi óvintézkedése ellenére a csalások lelepleződtek, s a férfi a börtönben sikeres öngyilkosságot követett el. Bár az első osztályon repül San Francisco-ba, Jasmine valójában hajléktalan a film elején, és Ginger-nél (Sally Hawkins), nem vérszerinti testvérénél kér menedéket. Az elvált nő, aki nem riad vissza a kétkezi munkától, befogadja, annak ellenére, hogy Jasmine az utóbbi időben igen mostohán bánt vele. Nehezen indul az új élet elsősorban azért, mert a főszereplő vágyai nincsenek összhangban a realitásokkal. Lakberendezést szeretne tanulni online kurzuson, csak éppen a komputer kezeléséhez nem ért.
Azon túl, hogy elmulasztotta megismerni önmagát, Jasmine az őszinteség fogalmával sem került tisztába, mely nem csak a külvilág felé tanúsított magatartásunkban nyilvánul meg, hanem „befelé” is. Márpedig ha nem vagyunk őszinték magunkhoz, az önbecsülésünk is meginog, és ezzel együtt teret nyernek az öncsaló, önámító gondolatok. S amikor már áll a kártyavár és a törékeny egyensúly is kialakult, rendszerint nagy széltől kísérve jön a vihar, mely órák leforgása alatt dönti romba a talapzat nélkül emelt építményt.
A múlt idilli, majd egyre kevésbé idilli képei sűrűn belejátszanak a Blue Jasmine jelenébe, nem is annyira magyarázva, inkább továbblendítve a látottakat. A forgatókönyvíró- rendező remek arányérzékkel fejeli meg újabb és újabb összetevőkkel az egyébként is kerek történetet, mely Tennesse Williams színművének, A vágy villamosa című műnek az átdolgozása.
Allen eltolja a hangsúlyokat, hű marad viszont a színműhöz annyiban, hogy nem kínál feloldást.
HOZZÁSZÓLÁSOK (0)