Az élet Debrecen felett – a szárnyaló Hermész
Szerző: Dehir.hu | info@dehir.hu Közzétéve: 2012.11.20. 07:51 | Frissítve: 2012.11.20. 21:19
Debrecen – A tornyok és a kupolák birodalma – állapíthatja meg a cívisvárosról, aki körbetekint a Piac utca 34-36. számú társasház tetejére merészkedve. Ugyanakkor ezt az épületet is érdemes tanulmányozni, hiszen nagyon különleges elemek alkotják.
A napjainkban is sokak által „Centrum”-ként emlegetett házat ugyanaz a Mikolás Tibor tervezte, mint aki egyebek mellett az orvostudományi egyetem elméleti tömbjét és a lebontott Kölcsey művelődési központot is megalkotta. Az 1960-ban átadott épületegyüttes alsó három üzletszintjén előbb a Hajdúsági, majd a Centrum áruház működött. Ez utóbbi komplexumnak a jellegzetes neonreklám-tartó háromszöge ma is megvan, és lentről is látszik.
A hétszintes ház védjegye a főfrontját díszítő kerámiakép; Csekovszky Árpád színes, szép műve a kereskedelmet szimbolizálja (akárcsak a szemközti Hungária-palota motívumai). De egyedi az épület homlokzatdekorációja is, ugyanis a mértani formákkal, színekkel és ki-beugrókkal mozgalmassá tett falfelületen alig találni ismétlődést és szimmetriát. Ha pedig a ház hátulját is megvizsgáljuk, akkor a szemlélőnek az lehet a benyomása, hogy ez a traktus a negatív tükörképe a Piac utcainak.
A 2813 négyzetméter alapterületű, alsó ingatlanrészt 2008 októbere óta az Alexandra Könyváruház használja. A rekonstrukció eredményeként többek között megtisztították az épület homlokzatát, és a kirakat üvegfalát is visszatették az eredeti helyére. A bolt fölött – két lépcsőházban - kétszer 20 lakás található, s ezekhez kétoldali ajtós lifteken lehet feljutni. Lépcsőzetes, illetve háromszintes a tetőzet is, ahol ugyancsak vannak lakások, legfelül pedig a „szokásos” antennaerdő.
A fent már csak kissé zajos részekről körös-körül messzire ellátni. Szemközt a Svetits-bérház szürkéllik; az 588 négyszögöles telken lévő épületegyüttest - Nacsa József tervei alapján - a Tóth és Sebestyén építő cég húzta fel 1929 júniusa és 1930 húsvétja között. A palota jobbján, a Piac 43. alatt magasodik az egykori Magyar Általános Hitelbank épülete, amit Padányi Lajos tervei szerint emeltek 1937-38-ban.
Itt ma is pénzintézeti fiók van, a homlokzatát pedig Gregersenné Lux Alice szobrai díszítik – az ipar, a mezőgazdaság, a kereskedelem és a szorgalom megtestesítői. A Hitelbank-épület belső területén volt az emlékezetes Omnia-mopresszó, melynek kinti részén a szabad ég alatt mozizhattak és „kocsmázhattak” a vendégek. Mindemellett egykoron ennek a háznak a padlásán működött a Medgyessy-kör is.
A következő épület a 10 éve felújított Generali-ház, majd pedig a Piac utca 53-55. szám alatti épületegyüttes, amit a Debreceni Első Takarékpénztár készíttetett. Az 1889-ben átadott Hungária-palota egyik ékessége a sarki tornyán álló Merkúr- (Hermész-) szobor. Ezt a bádogfigurát fél éve restaurálták, és állították ki ismét. Érdekesség, hogy kémlelőhelyünk homlokzati kerámiáján szintén található egy Merkúr-portré. Ezzel azonban nem ér véget az innen feltáruló nevezetességek sora!
Hiszen – körbenézvén – a város megannyi fantasztikus épülete vonzza a tekintetet. Meggyőződhetünk arról is, hogy nem alaptalan a tornyok és a kupolák birodalmának nevezni Debrecent. Ha ugyanis folytatjuk az iménti irányt, akkor máris megpillanthatjuk a megyeháza (1912), a 22 emeletes toronyház (1973), az Attila téri görögkatolikus templom (1910), a Verestemplom (1888), a Dobozi-lakótelepi víztorony (1961), a rendőr-főkapitányság (1917), valamint természetesen a Nagytemplom (1827) égbe törő csúcsait is.
Köztük sok-sok új és régi épület fedezhető fel, például az ítélőtábláé és a Dóczy-gimnáziumáé is. A belvárosban pedig szinte egymásból nőnek ki a patinás domborulatok. Itt sorakoznak a Szent Anna Székesegyház, a püspöki palota, az Aranybika, a Simonffy-sarki bérház, továbbá a Kisteplom és a – mostani túrahelyszínünkkel szomszédos - Gambrinusz köz semmihez sem fogható, ódon épületelemei.
Olyan meghatározó alaphelyek ezek, amik nélkül Debrecen nem is volna az, ami – miként üzletek, a néhai és a mai kereskedők nélkül sem.
HOZZÁSZÓLÁSOK (0)