Háborúban és olimpiákon is helyt álltak Debrecen sportjának büszkeségei – videóval
Szerző: Dehir.hu | info@dehir.hu Közzétéve: 2015.11.02. 08:00 | Frissítve: 2015.11.02. 10:39
Debrecen – Két vívó, egy lövő és egy birkózó került be a Debreceni Értéktárba. Regényes életüket nem csak győzelmeik teszik tanulságossá.
Sporttörténészek terjesztették a cívisváros sportjának csillagait a Debreceni Értéktár Bizottság elé, hogy közkincsé tegyék azoknak a sportolóknak az élettörténetét, eredményeit, akik a dobogón állva megismertették a világgal országunkat. Ezzel kiváló sportolóink maguknak, egyesületüknek, lakóhelyüknek, a nemzetnek dicsőséget hoztak. A bizottság elnöke, Mazsu János, a Debrecen Televízió, Cívis Értéktár című műsorában elmondta: egyöntetű szavazással fogadták be a felterjesztett kiválóságokat.
Békessy Béla (1875–1916) Debrecenben született vívó, aki a cívisvárosból elsőnek jutott ki olimpiára, s ott ezüstérmet szerzett. A cívisvárosban huszártisztként aratta vívó sikereit. Kardvívásban hétszer nyert országos egyéni és kétszer csapatbajnokságot, tőr egyéniben is sikerült aranyat szereznie. Tehetsége és szorgalma határtalan volt, ennek volt köszönhető a Stockholmban, 1912-ben nyert az olimpiai ezüstérem.
Az előző olimpián nem lehetett ott, mert katonatisztként nem utazhatott a válogatottal, pedig esélyes volt az aranyéremre. Stockholmban az olimpián, a magyar csapat kapitányaként mondta el a huszár miatyánkot. „Uram Isten ne segíts bennünket, de ellenfeleinket sem. Te csak nézzed.” Az aranyérmet csapattársa, Fusch Jenő szerezte meg, akinek őszinte tisztelettel, sportszerűen gratulált kijelentve, hogy megérdemelten győzött. Mint huszár százados, az I. világháborúban a volhinichai csatában hősi halált halt. Debrecen város képviselőtestülete tisztelete jeléül, elismerésként utcát és sporttagozatos iskolát nevezett el a kiváló sportolójáról. Ám sajnálatos módon időközben az iskola megszűnt, s a nevét nem örökölte másik.
Halasy Gyula (1891–1971) Kisvárdán született sportlövő, aki Debrecenben ismerkedett meg a sportágával, melyet mesterfokon űzött. Az 1924-es párizsi olimpián az agyaggalamblövészet egyéni bajnoka volt, csapatban hatodik helyezést ért el. Kiegészítő sportjai a lovaglás, vívás, boksz, atlétika, korcsolyázás és az autósport voltak.
Az I. Világháborúban huszárfőhadnagyként szolgált és egy akna robbanásakor olyan súlyosan megsérült, hogy egy ideig beszélni sem tudott. A sport segítette a felépülésében, 1932-ben, a világbajnokságon csapat aranyérmet nyert, egyéniben bronzérmet szerzett. 1936-ban a világbajnokságon újabb csapat aranyat-, egyéniben pedig ezüstöt vihetett haza. Az 1936-os Európa-bajnokágon az agyaggalamblövő bajnokcsapat tagja volt és egyéniben is győzni tudott. Az 1937-es Európa-bajnokágon negyedik lett, 1961-ben vonult vissza a versenyzéstől. Ezután jogi diplomát, majd kereskedelmi diplomát is szerezett, egy takarékpénztár helyettes-vezérigazgatójának nevezték ki Kisvárdán. A sporthivatalban szakfelügyelőként munkálkodott.
Kovács Pál (1912–1995) Debrecenben született, itt ismerkedett meg a vívással. Összesen tizenhat országos bajnokságot nyert, melyből 7 egyéni és 9 csapat arany. 1933-ban Európa-bajnoki aranyérmet nyert, még abban az évben főiskolai világbajnokságon ezüst- és bronzérmet vihetett haza.
A világbajnokságokon egyedülálló módon kilenc aranyérmet szerzett, 1936, 1937, 1951, 1953, 1954, 1955, 1957 és 1958 voltak a győztes világversenyei. Az olimpiákon csapatban öt, egyéniben egy bajnoki cím mellett egy bronzérmet is nyert, az aranyévek 1936, 1948, 1952, 1956 és 1960 voltak, 1952-ben nyerte egyéni és csapat olimpiai aranyérmét, egyéni bronzérmet pedig 1948-ban vehette át.
Kárpáti Károly (1906–1996) Egerben született, de kisgyermek korában Debrecenbe költözött szüleivel. A Debreceni Torna egyletben, 15 éves korában kezdett sportolni, gimnasztikázott, birkózott és bokszolt, futott, műugrással is foglalkozott. Debrecenben vált birkózóvá, első versenye 1924-ben volt, ahol ifjúsági létére a felnőtt I. osztályúak között a 60 kilogrammban aranyérmet nyert.
19 éves koráig a Debreceni Torna Egyletben érte el sikereit. Ezután Budapesten, az UTE sportolója lett. 1927-től 1936-ig, összesen 19 alkalommal szerepelt a magyar válogatottban. Hétszeres magyar bajnok lett, ebből ötszörös egyéni és kétszeres csapat elsőséggel büszkélkedhetett. A magyar birkózók közül ő volt az első, aki a kötöttfogású mellett szabadfogású birkózásban is jelentős eredményeket ért el, őt tekintik a magyar szabadfogású birkózóstílus kialakítójának. A fogásnemben máig ő a legeredményesebb magyar birkózó, kétszer szerzett Európa-bajnoki arany-, ezüst- és bronzérmet. Az 1929-es párizsi Európa-bajnokságon ő nyerte a magyar szabadfogású birkózás első Eb érmét.
Három olimpián vett részt. 1928-ban Amszterdamban negyedik, 1932-ben, a Los Angeles-i olimpián a versenybírók vették el tőle az aranyérmet, meg kellett elégednie az ezüsttel. Az igazságtalanság annyira elkeserítette, hogy vissza akart vonulni, de a sport iránti szeretete fűtötte és felkészült a berlini (1936) olimpiára. A döntőt a német Wolfgang Ehrl-el vívta. A berlini Deutschlandhallében pattanásig feszülő volt a légkör. A németek az első aranyérmükre számítottak, amit világraszóló ceremóniával akartak megünnepelni. Kárpáti azonban keresztülhúzta a számításukat, egyre jobban kibontakozott fölénye és vitathatatlan győzelmet aratott, aranyérmet nyerve. Debrecenbe hazaérve ötösfogat várta az állomáson, az utcákon ünnepelte a cívisváros lakossága. A polgármester és a város elöljárói fogadták ajándékokkal halmozták el.
Debrecennek és vonzáskörzetének 96 olyan sportolója van, akik részt vettek az olimpiai játékokon. A sporttörténészek, Parádiné Kenéz Tünde, Kiss Erzsébet, Fésüs László és Pécsi Imre tovább kutatják a sportcsillagok élettörténetét, életművét és előterjesztik a Hungarikum Törvény alapján az Értéktár Bizottsághoz. A történészegylet célja, hogy a mostani négy elismert sportolóhoz egyre többen csatlakozzanak azok közül, akik dicsőséget szereztek Debrecennek.
Nézze meg a Debrecen Televízió filmjeit a négy debreceni sportcsillagról!
Dehir - Négy sportoló a Debreceni Értéktárban
HOZZÁSZÓLÁSOK (0)