Ki kellett mennie Amszterdamba, hogy vissza tudjon jönni Debrecenbe
Szerző: Szénási Miklós | szenasi.miklos@dehir.hu Közzétéve: 2018.05.05. 09:00 | Frissítve: 2018.05.06. 10:38
Debrecen – Mindig is táncolni szerettem volna – mondja Dezső Virág, aki Hollandiában él és ma is három lábon áll: tanít, társulatot vezet és előadásokat tart. Interjú.
Gyerekként a Vénkerti Általános Iskolába járt, testnevelés tagozatra. Kezdetben balettozott és szertornázott, de alapvetően minden érdekelte, ami összefüggött a mozgással. Dezső Virág egész életében keményen dolgozott, és megállta a helyét a nemzetközi mezőnyben is: Lublintól Hollandiáig táncolt és tanult, közben díjak és elismerések sorát seperte be. Ma az amszterdami zeneakadémián tanít, a MAPA (Moving Acadamy for Performing Arts) művészeti vezetője.
Néha megfordul Debrecenben is. Még januárban nagyon fájdalmas, szomorú ügyben járt itt: édesanyja, a festőművész Sipos Zsófia temetése miatt, legutóbb, április végén pedig a zeneművészeti karon lehetett vele találkozni, ahol visszatérő vendég, a mozdulat zeneisége tantárgy oktatója.
Dehir.hu: Honnan ez a vonzalom? Miért éppen a tánc, a mozgás?
Dezső Virág: Mindig is táncolni szerettem volna. Az egyik első élményem egy fekete-fehér tévéfelvétel. Még óvodás voltam, sokat jártam festőművész édesanyámmal, Sipos Zsófiával alkotótáborokba, s ott láttam egyszer lefekvés után, az ágyból kikukucskálva egy modern előadást.
Nem mesebeli képeket, hanem egy teljesen absztrakt duettet. Semmi díszlet, semmi jelmez. Csak az elvont mozdulatok, melyekkel szavak nélkül is elvarázsolt ez a két táncos engem, a kisgyereket.
Ennek hatására kezdtem balettozni Bacsó Alexandránál, majd Vollay Enikőnél folytattam tovább, aki az ő tanítványa volt.
Dehir.hu: S hogy került a képbe a szertorna?
Dezső Virág: Úgy vettek fel testnevelés tagozatra a Vénkertibe, hogy ezt kellett csinálni. Sosem szerettem a tornát, de kisgyerekként ez nem volt kérdés. Edzés reggel, délután, este, közben tornaórák... Jutka néni foglalkozott velünk, aki gyakorlatilag élvezhetetlenné tette számunkra ezt az egészet. S talán ezért is alakult úgy, hogy ahogy nehezedtek a gyakorlatok, egyik-másik szertől félni kezdtem. Gyerekek voltunk, túl gyorsan történt minden, nem volt elég idő semmire. Később Kovácsné Laurinyecz Julikával már sokkal jobb volt dolgozni, ő szigorú, de emberséges volt. A tornánál viszont sokkal inkább vonzott a balett, vagy a ritmikus sportgimnasztika világa. S minden, ami akkoriban újdonságnak számított: a streetdance, vagy az akrobatikus rock and roll is.
Valójában mindig is a mozgás színpadi kifejező formája érdekelt, és nem a sport, vagy a szórakoztatóipari területek.
Dehir.hu: Édesanyja festőművész volt. Édesapja?
Dezső Virág: Építészmérnök. Még az első világháború előtt született, és őt is érdekelte a mozgás, ő vezetett be a holland táncszínház világába is. Tájékozott volt, közel állt hozzá a mozdulatkultúra és -művészet, a modern színpadi tánc mint kifejezési forma. Ami nem véletlen, hiszen gyerekként az édesanyja, az én nagymamám Bécsben beíratta balettiskolába, és ez nem volt akkoriban egészen megszokott.
Dehir.hu: Ilyen kései gyerek volt?
Dezső Virág: Én vagyok a hatodik... Szüleimmel sokat jártunk kiállításmegnyitókra, művészeti eseményekre, koncertekre. Így találkoztam többek között Jerzy Leszczinsky mozgásszínházi kísérleteivel is. Nagyon tetszett az a világ, többünket meghívott Lublinba játszani, s így jutottam el például Indiába.
Dehir.hu: Mi érdekelte igazán? A tánc? A mozgás? Az előadás?
Dezső Virág: Az, hogy ne az esztétikai kérdések és technikai bravúrok határozzák meg egy kompozíció lényegét, hanem a tartalma. Olyan fajta mozdulati, fizikai kifejező nyelvet kerestem, ami nem a testtudat hiányáról, vagy nem a technikai felkészületlenségről szól, hanem egyszerűen arról, hogy a gondolati tartalmi erő párosuljon egy annak megfelelő testi nyelvvel. 1997-ben kezdtem el egy hároméves programot a MAPA előadóművészeti akadémián tömbösített formában, s rajtuk keresztül több projektben is részt vehettem. Egyre többen megismertek, hívtak, visszahívtak. Ma is sokat profitálok ebből, és ma is három lábon állok, akárcsak mikor kimentem: tanítok, társulatot vezetek és előadásokat tartok. Annyi a különbség, hogy
ma az Amszterdami Zeneművészeti Akadémián és a Debreceni Egyetem zeneművészeti karán, valamint a MAPA előadóművészeti akadémián tanítok.
Ez utóbbinak négy éve nyílt egy stúdiószínháza, s ennek is én vagyok a vezetője. Ami kevés időm marad emellett, azt előadások létrehozására fordítom.
Dehir.hu: Család?
Dezső Virág: A gyerekeim már nagyok, 24 és 25 évesek, élik a maguk életét, ilyen kötöttségeim nincsenek. Az elmúlt év második fele volt rettenetesen nehéz, mert édesanyámat ápoltam a szabad hétvégéimen. Nagyon fárasztó volt Hollandia és Magyarország között ingázni. Még jó, hogy Eindhoven és Debrecen között van közvetlen légi járat, Eindhoven és Amszterdam között pedig vonatoztam. Ugyanakkor amennyire fárasztó volt ez az ingázás, éppen annyi erőt és örömet is adott, hogy édesanyám mellett lehettem ebben a nehéz időszakban, és elköszönhettem tőle. Ezért végtelenül szerencsésnek érzem magam.
Dehir.hu: Milyen az élet Hollandiában?
Dezső Virág: Ha több évet eltölt az ember valahol, átesik az első évek pezsgésén és rácsodálkozásain, a friss élmények feldolgozásán, és már kialakította az életét, észre fogja venni, ha valami kevésbé megnyerő vagy tetszetős.
Én Amszterdamban élek, ami egészen más, mint egy északi vagy déli kisváros vagy falu. Itt az emberek elég nyitottak, ami az első pillanatban nagyon megkönnyíti az ügyek intézését,
a kommunikációt, viszont ez csak egy bizonyos határig tart, s onnantól kezdve zárt ajtók vannak. Ehhez hozzá kell szokni és el kell fogadni, hogy nem mindenki a barátunk. Egy mosoly, egy kedves szó jólesik, de nem azt jelenti, hogy valaki befogadott a szívébe és beenged az otthonába. Nem véletlen, hogy az amszterdamiak a társasági életüket is kint, a városban élik, és nem az otthonukba hívják meg a vendégeket. A bürokrácia ott is érzékelhető, a vonatok ott is késnek és néha ki is maradnak. Amit viszont nagyon szeretek, hogy kerékpáron közlekedünk, és ez végtelen szabadságérzetet ad. Az, hogy valaki gyerekkel vagy éppen öltönyben kerékpározik akár félórát is a munkahelyére, az nem probléma. Van egyfajta gyakorlatias gondolkodásuk és rugalmasságuk, ami megkönnyíti a hétköznapokat. Nem visszafelé néznek, ha van valami probléma, hanem előre, s igyekeznek minden helyzetet gyorsan megoldani.
Dehir.hu: Ennyi év után milyennek látja Debrecent?
Dezső Virág: Amikor visszajárok, akkor hazajövök. Nem minden változás tölt el örömmel, amit látok. Viszont csak rövid időt töltök itthon, ami nem elég arra, hogy konfrontálódjak. Így is vannak olyan szituációk, melyek elsősorban azon múlnak szerintem, hogy az ember mosolyog-e, szemébe néz-e a másiknak, mert ha valaki kedvességet sugároz a másik felé, akkor kedvességet kap vissza. Ritka az az eset, amikor ez nem így van, viszont akkor el kell gondolkodunk...
Dehir.hu: Hogyan definiálná, ki is valójában Dezső Virág, s mivel foglalkozik?
Dezső Virág: A táncművész például nem rossz szó, de nagyon sokszor nem szeretem, mert még a szakemberek között is vannak, akik másra gondolnak, mint amit én valójában csinálok. Nem pusztán fizikai színház ez, mert annál sokkal többet viszek be a táncos lényemből. Ha kint mime-területről nézik, akkor azt mondják, mime, ha táncoldalról, akkor pedig táncnak tartják... A mozdulatművész kifejezés sem pontos, bár az sincs távol attól, amit csinálok. Nagyon sokat dolgozom improvizációval, zenészekkel és táncosokkal is.
A mozdulat zeneisége címen kidolgoztam egy improvizációt is magába foglaló rendszert, aminek a lényege a zenei játék, a fizikai jelenlét és a mozdulatok egyensúlyba hozása.
Úgy alakítottam ki, hogy zenészek számára is érthető és megtapasztalható legyen. Ezt a programot néhány évvel ezelőtt a holland zeneművészeti akadémia hivatalosan is bevezette mint tantárgyat.
Dehir.hu: Művészetével, kurzusaival találkozhatnak a debreceniek is?
Dezső Virág: Két éve a Modemben léptünk fel egy ütőhangszeres tanítványommal, a Fiktív terek című, egyórás előadás improvizatív és előre megírt részeket egyaránt tartalmazott. Ennek eredménye az is – s ennek nagyon örülök, hogy – meghívtak a Debreceni Egyetem zeneművészeti karára is tanítani. Ki kellett mennem Amszterdamba, hogy vissza tudjak jönni Debrecenbe...
HOZZÁSZÓLÁSOK (0)