Üzent Putyin Európának: egyetlen mozdulattal törölte a gázprojektet
Szerző: Reuters/BBC//MTI/portfolio.hu | info@dehir.hu Közzétéve: 2014.12.02. 06:40 | Frissítve: 2014.12.02. 15:56
Moszkva - A magyar gazdaságot is érzékenyen érintheti, hogy leáll a hazánkon is átvezető Déli Áramlat tervezése, s nem lesz építkezés.
Oroszország nem tudja folytatni a Déli Áramlat megépítését - jelentette ki Vlagyimir Putyin törökországi látogatásán. Az orosz elnök az akadályoztató körülmények között említette a bulgáriai helyzetet és azt is mondta, hogy Oroszország lemond a projektről, ha az Európai Unió ellenzi. A Gazprom vezére Putyin bejelentését követően világossá tette: a projektet lezárták, vége.
Az orosz elnök bejelentése meglepetésnek számít annak fényében, hogy az orosz fél az elmúlt hetekben és hónapokban mennyire erőteljesen kiállt a projekt megvalósítása mellett. Igaz, voltak arra utaló jelek, hogy a projekt nehezen fog beindulni. Elképzelhető, hogy az orosz gazdaságra nehezedő egyre nagyobb nyomás váltotta ki Putyin döntését. A hír Magyarország szempontjából sem mellékes, hiszen hazánk támogatja a gázvezeték megépítését, s nálunk is vezetett volna egy szakasz..
Ha Európa nem akarja a Déli Áramlatot véghezvinni, akkor a projektet nem visszük véghez - nyilatkozta Putyin hírügynökségi jelentések szerint. Az orosz elnök ezzel arra utalt, hogy az Európai Bizottság nem hajlandó zöld jelzést adni a projektnek, amely Bulgárián át juttatna orosz gázt Európába, megkerülve Ukrajnát.
Konkrétan megemlítette bulgáriai helyzetet. Innen ugyanis nem kapott jóváhagyást a projekt, így nem tudják folytatni az építkezést, vagyis a rendszer Fekete-tengerben történő kiépítését.
Nem kezdhetjük el az építést a tenger alatt mindaddig, amíg nem kapjuk meg ehhez Bulgária jóváhagyását - húzta alá Putyin, majd hozzátette: elképzelhetetlen, hogy megépítik a vezetéket a bolgár partokig és ott megállnak. Majd később úgy pontosított, hogy Moszkva kénytelen lesz átgondolni részvételét a projektben.
Elképzelhető, hogy közrejátszott Putyin döntésében az is, hogy az orosz gazdaságon egyre nő a nyomás a nyugati országok szankciói miatt és a zuhanó olajár következtében.
Vlagyimir Putyin bejelentését követően megszólalt Alekszej Miller, a Gazprom vezérigazgatója is az ügyben. Egyértelműen kijelentette újságíróknak: a projektet lezárták, ennyi.
Törökországi sajtótájékoztatóján azt is közölte Vlagyimir Putyin, hogy megállapodott Törökországgal abban, hogy 6 %-kal olcsóbban adja a gázt a jövő évtől kezdődően és 3 milliárd köbméterrel több gázt szállít az országba. A Reuters ennek kapcsán megjegyzi, hogy Oroszország tavaly 13,7 milliárd köbméter gázt szállított Törökországba a Kék Áramlaton keresztül.
Putyin azt is hozzáfűzte, hogy készek felépíteni a görög-török határon egy földgázelosztó központot, ez is ellensúlyozhatná a Déli Áramlat megépítésének kiesését.
A török és orosz elnök abban is megállapodott egymással, hogy növelik a Kék Áramlat kapacitását.
A Gazprom közleményében már egy alternatív vezetékről is beszélt, amelyről a következő információkat osztották meg:
- a Déli Áramlat projektnek vége
- a Gazprom új vezetéket épít Törökország irányába, 63 milliárd köbméteres kapacitással, (ebben benne van 14 milliárd köbéter ukrán tranzit kiváltása is)
- a Törökországon átmenő vezeték képes lesz 50 milliárd köbméternyi gáz szállítására a görög határra
- az új gázvezeték megépítésére a Gazprom új hivatalos szervet állít fel
ennek a vezetéknek ugyanaz lesz a kiinduló állomása, mint a Déli Áramlatnak lett volna
A Déli Áramlatról elmondható, hogy sosem tartozott Brüsszel kedvenc projektjei közé. A vezetékterv szükségességét az oroszok a legtöbb esetben azzal indokolták, hogy Európában a visszaeső belföldi gázkitermelés miatt növekedni fog a gázimport-igény, és emiatt szükség van addicionális szállítási kapacitásokra annak érdekében, hogy Oroszország még több földgázt tudjon majd szállítani európai partnerei számára. A nyugati elemzők azonban a projektet annak idején rendre az európai Nabucco gázvezeték-projektre adott orosz válaszként értelmezték. A Nabucco lett volna hivatott új gázforrást, kezdetben azeri földgázt hozni a kelet-közép-európai térségbe, illetve az EU gázpiacára, azonban ez a projekt is elbukott, helyét a Dél-Olaszországot célzó TAP-vezeték vette át, miután a forrást boztosító azerbajdzsáni földgázmező tulajdonosai ezt a vezetékprojektet támogatták Nabuccóval szemben.
A Déli Áramlat tehát túlélte a Nabuccót, és helyzete már egyre inkább az Ukrajnával kapcsolatos történésekkel változott. A Déli Áramlat ugyanis kiváló eszközt biztosítana Moszkva számára arra, hogy európai szállításainak nagy részét Ukrajna megkerülésével hajtsa végre, ezzel nagymértékben gyengítve a mindenkor kijevi vezetés tárgyalási pozícióját Oroszországgal szemben.
Az elmúlt év eseményei, a Krím elcsatolása, egy, a korábbiaktól merőben eltérő helyzetet hozott a "Nyugat" és Oroszország kapcsolatában, és ebben a változásban Ukrajna szerepe is felértékelődött. Brüsszel kezdetben arra hivatkozva emelt kifogást a Déli Áramlat kapcsán, hogy a vezeték a meglévő szerződéses feltételek mellett sértené az uniós jogot, ugyanis alap esetben az oroszok - saját szempontjukból egyébként teljes érthetően - nem szeretnének más forrásból, kereskedőtől származó földgázt látni a vezetékükben, miközben az EU a saját gázpiaca erősítése érdekében ennek lehetőségét már megköveteli minden az EU területén áthaladó vezetéktől. Az Európai Bizottság ezt az elvet szem előtt tartva szólította fel a tagállamokat arra, hogy a korábban Oroszországgal megkötött bilaterális szerződéseket bontsák fel. A vezeték bulgáriai munkálatainak felfüggesztése is ide vezethető vissza, de látni kell azt is, hogy a szankciós politika részeként az EU egyre inkább elhidegült a projekttől.
Nem szabad figyelmen kívül hagyni azt sem, hogy a térségünkben ismét egyre aktívabb szerepet vállaló Egyesült Államok szintén a célkeresztjébe vette a vezetéket. Az amerikaiak kezdettől fogva támadták a Déli Áramlatot, mondván hogy a vezeték nem hozna új gázforrást a kelet-közép-európai térségbe, ezzel szemben viszont jó eszközt adna az oroszok kezébe a térségbeli érdekérvényesítésükhöz.
Az elmúlt időszakban egyre inkább érezni lehetett, hogy a projekt őrlődik az egymással ismét szembefeszülő Nyugat és Oroszország között, és hogy európai részről fogy a levegő a projekt körül. Ennek egyik leginkább kézzelfogható példája az olaszok lassú elfordulása volt a Déli Áramlattól. A Gazprommal közismerten jó kapcsolatokat ápoló Eni olajvállalat kezdett el nemrég arról tájékoztatni, hogy az egyébként résztulajdonukban lévő projekttől a költségek felfutása miatt elfordulhatnak. Az olasz ipari miniszter nem sokkal később szintén olyan nyilatkozatot tett, ami szerint a Déli Áramlat már nem prioritás az országa számára.
Oroszország az elmúlt hónapokban egyre többet foglalkozott az alternatív célpiacok kiépítésével annak érdekében, hogy csökkentse európai kitettségét és diverzifikálni tudja értékesítési portfólióját. Az elmúlt időszakban két jelentős, már hosszú évek óta húzódó kínai projektre is sikerült pontot tenni, ami jól jelzi, hogy Moszkva a korábbiaknál jobban törekszik a saját "keleti stratégiájának" a megvalósítására.
A döntés azt jelenti, hogy hazánknak nem lesz hozzáférése egy új, Ukrajnát elkerülő tranzitvezetékhez, így innentől a főkérdést úgy lehet megfogalmazni, hogy milyen közvetett lehetőségeink lesznek majd az alternatív orosz vezeték eléréséhez, illetve hogy milyen egyéb gázforrást tudunk becsatolni a hazai ellátásba. Ez utóbbi kérdések különösen felértékelődhetnek akkor, ha Oroszországnak az "eltérített vezeték" által sikerül érdemben csökkentenie az ukrán tranzit súlyát a saját értékesítési portfóliójában.
HOZZÁSZÓLÁSOK (0)