Debrecen vonzása erősebb volt a szirének hangjánál
Szerző: Árvay Sándor | arvay.sandor@dehir.hu Közzétéve: 2019.03.04. 08:15 | Frissítve: 2019.03.05. 11:05
Debrecen – Sakkjátszmáim velem élnek címmel nem csupán önéletírást adott közre Filep Tibor, hanem a város sakktörténetét is könyvbe foglalta.
Szerencsés az a sportág, amelynek olyan krónikásai vannak, mint a dokumentumokat, képeket, játszmaleírásokat, újságcikkeket nagy szorgalommal egybegyűjtő, sakktörténésszé vált egykori játékos Szilágyi Sándor, s a városhoz ezer szállal kötődő, írói, szerkesztői vénával is megáldott éljátékos, Filep Tibor. Utóbbi megfogadta néhai kollégája, s főszerkesztője, Bényei József tanácsát, s papírra vetette önéletírását – ami kulturális örökségünk része, hiszen szinte egyet jelent a város történetének csaknem egy teljes fél évszázadával. A háború utáni időktől a rendszerváltásig.
Egykori sakkozók, barátok, ismerősök várnak a dedikációra
A debreceni sakkozás aranykora volt ez a negyvenegynéhány év – a visszaemlékezés azonban nem csupán a sportág mindennapjaiba ad betekintést, hanem a főszereplő életútján keresztül a város életébe is.
Filep Tibor ugyanis, noha a sakkozói karrierre fókuszál a könyvében, pedagógusként, színműcsoport vezetőjeként, történészként, a Görgey-kérdés, az 1956-os forradalom kutatójaként, újságíróként, televíziós filmek készítőjeként, íróként is szerepet vállalt Debrecen életéből. Amikor tehát önmagáról mesél, akkor a városhoz sok szálon való kötődéséről vall. S nyolcvannegyedik születésnapjához közeledve is azon meditál, hogy mi történt volna, ha annak idején figyelmét, érdeklődését, teljes önmagát nem osztja ilyen sokfelé, hanem csupán a sakkra koncentrál…
Valószínűleg nemzetközileg is ismert sakkozó vált volna belőle, s teljesül álma, hogy nagymesteri címmel rendelkezik. Így viszont „csak” Debrecen legjobb sakkozója volt, aki főiskolai világbajnoki bronzérmes csapatban (többek között Portisch Lajos és Bilek István társaságában), s a válogatottban is helyet kapott, nemzetközi versenyeket nyert, ötször szerepelt az akkoriban igen erős mezőnyű magyar bajnokság döntőjében.
Húsz éven át ő volt az OB I-es debreceni sakkcsapat éljátékosa, a hazai rangsor első 15 versenyzője közé tartozott.
Ám örök bánatának tartja ma is, hogy amikor az egyetemi diploma megszerzését követően válaszút elé került, nem akart megragadni a profi sakkozásban – egy rövid fővárosi próbálkozás után 1958-ban visszatért Debrecenbe, és a sokoldalúság mellett döntött.
– Értékeket kerestem. Így lehettem a város sakkmestere, és Debrecen századainak krónikása. Könyveim, tanulmányaim, filmjeim a városról szólnak, újságcikkeim a város hétköznapjainak örömét, bánatát, értékeit adták hírül. Minden idekötött. A barátok, a szerelem, a család, a Nagyerdő, a lomha Piac utca, a kutatásaim, a könyveim, a Loki, a régi és az új Debrecen. Ezért sem mentem el fiatal éveimben, nagy sikereim idején Budapestre, ahol tárva-nyitva állt előttem a sakk-karrier kapuja. Nem lehettem nagymester, ez valóban örök bánatom, de erősebb volt a szirének hangjánál a város örök protestáns és magyar légköre, minden, ami már akkor is Debrecenhez kötött. Mind azt sugalmazták: nem hagyhatsz itt bennünket, a csapatot, az általad felépített sakkfellegvárat.
A Sakkjátszmáim velem élnek című önéletírás, noha kétségtelen, hogy a játszma-elemzésekkel a sportág ismerőinek nyújt élményt, az átlagolvasó számára is sok információt ad arról, miként alakult a múlt század második felében a város élete, milyen volt a sportirányítás, a kulturális élet, kik szerepeltek akkoriban a magyar sakkozás vidéki központjának számító debreceni csapatban, milyen gondokkal, örömökkel volt teli az életük.
S Filep Tibor életútjából talán választ kaphatunk arra is, hogy a sport és a teljes élet, a sokoldalúság összeegyeztethető – még akkor is, ha vannak pillanatok, amikor úgy gondoljuk, életünk álmát nem sikerült megvalósítanunk.
De kaptunk helyette mást: egy egész várost.
(Filep Tibor: A sakkjátszmáim velem élnek - a könyv Debrecenben a Líra Könyváruházban, az Alternatív Könyvesboltban és a Bihar Antikváriumban vásárolható meg).
HOZZÁSZÓLÁSOK (0)