Nem vagyok homár, az anyáddal élek!
Szerző: Szénási Miklós | szenasi.miklos@dehir.hu Közzétéve: 2017.04.14. 09:00 | Frissítve: 2017.04.14. 13:58
Debrecen – Hogyan nevezzelek? Szórakoztató francia vígjátékot láttunk, amiben mindenki beszólt mindenkinek. Kritika.
Általában úgy vagyunk vele, hogy hosszúnak érezzük a hetet, és ha nem is bontunk pezsgőt, amikor elérkezik kedvenc napunk, a péntek, egy kávét azért iszunk reggel. Meg délben is, és délután is. A péntekben az a csodálatos, hogy amikor megszólal az ébresztő hajnali fél hét körül, azt érezhetjük, hogy miénk a világ, még előttünk az élet. Vagy legalábbis a szombat és a vasárnap. És ha van mondjuk egy fergeteges pénteki buli, akkor bőven ráérünk kipihenni minden megrázkódtatást, és még bármire lesz idő.
Az a bizonyos múlt péntek például egészen jól indult, mert tudtuk, hogy este premier lesz a Víg Kamaraszínházban. Egy francia darab, két 1971-es születésű szerző, Alexandre Dubois Patellière és Matthieu Delaporte műve, tehát kortárs. Kortársakból az elmúlt hetekben rendesen kijutott, a Deszka jóvoltából a magyar valósággal ismerkedhettünk meg igen alaposan. Ezzel a léc is elég magasra került, sok jó előadást láttunk egy teljes héten át Debrecenben, elvárásaink voltak tehát rendesen.
Mit vár az ember egy péntek estétől? Nagyon profán módon megközelítve: hogy legyen jó. Sokan vagyunk, sokfélék, Debrecenben egy színház van, annak kell mindenféle igényt kielégíteni: ezt a mantrát mindannyian jól ismerjük. Van, aki az operára esküszik, más a stúdióra, és megint más azt mondja, ha már rászánta magát arra, hogy elkíséri az asszonyt, aki valami oknál fogva úgy van vele, hogy színházba járni jó, egyszerűen csak röhögni szeretne. Ez a darab nagyon nemzetközi volt és nagyon sokféle nézőnek bejöhetett a francia-orosz-magyar kombó, a rendező, Ilja Bocsarnikovsz ugyanis Oroszországból érkezett, és részben angol nyelven, részben tolmács segítségével konzultált a magyar színészekkel.
A sztori szolidan indul: Pierre (Vrenyecz Artúr) és Élisabeth (Majzik Edit) vacsorára várják Élisabeth testvérét, Vincentet (Mészáros Tibor) és annak várandós feleségét, Annát (Zeck Juli) valamint gyermekkori barátjukat, Claude-ot (Mercs János). Vincent vicces gyerek: úgy gondolja, megtréfálja a családot azzal, milyen nevet is talált ki a születendő babának. Amikor kiböki, hogy Adolf (vagy Adolph) lesz, akkor Pierre alaposan felhúzza magát, nehogy már Hitler nevét kapja a baba.
Ez a vita persze csak egy kő, amit belehajítottak a vízbe. Szó szót követ, és pillanatokon belül odalesz a nyugalom, a béke. Az indulatok egymásnak feszülnek, és ahogy lenni szokott, előkerülnek a régi (valós vagy vélt) sérelmek is. Anna odavágja, hogy egyébként az ő sógora is micsoda hülye neveket adott a gyerekeinek, Élisabeth meg fellázad és kiviharzik a konyhából, hogy elege van a cselédsorsból, abból, hogy mindent neki kell csinálni, mosni, vasalni, főzni, mindenről gondoskodni és mindenki helyett gondolkodni, miközben a férje ráér azzal foglalkozni, hogyan is valósítsa meg önmagát. Anna a férje fejére olvassa, milyen önző dög, Claude pedig, akit Vincent a háta mögött csak „homárnak” szokott becézni, bevallja, hogy ő aztán igenis nem meleg, nagyon régóta együtt él egy nővel, aki nem más, mint a nála jóval idősebb Françoise (Ráckevei Anna) – Vincent és Élisabeth anyja. Vincent erre orrba veri a barátját, ömlik a vér, mindenki beszól mindenkinek, vége a szép családi rendezvénynek.
Ismerős? Nem csoda, ha igen, nem francia – és mint a darab rávilágít: nem is pusztán magyar – sajátosság ugyanis, hogy képesek vagyunk így egymásnak ugrani. Elég egyetlen rossz szó, egyetlen szerencsétlen mondat, és minden megváltozik, s ami ennél fájóbb, hogy nem is lesz soha többé ugyanaz. Hogy miért is? Mert nem voltunk őszinték egymással? Mást gondoltunk és mást mondtunk? Mert nem vettük komolyan a másikat? Mert úgy voltunk vele, hogy csak mi számítunk? Tettünk a többiekre nagy ívben – és most ennek a mérgezett gyümölcsét aratjuk? A két francia szerző szellemes párbeszédek segítségével tárja elénk az emberi kapcsolatokat és az emberi gyarlóságokat. Tükröt tart elénk a Hogyan nevezzelek, mi pedig miközben jót mulatunk annak a görbeségén, lelkesen helyettesítgetjük befelé a szereplőket, kire emlékeztet minket Pierre, Vincent, Élisabeth – és a többiek.
Az előadást szünet nélkül játsszák, nagyjából két órás, ám nem érezzük azt, hogy hosszú lenne. Jó ritmusban csattognak a szellemes párbeszédek, a díszlet részletgazdag, az pedig külön szórakoztató, ahogy a fény és a fényírás vezeti rajta a tekintetünket. S amit nem mindenki szeret, itt az is remekül ül: a narráció – egy bájos, raccsoló gyermekhang – kifejezetten mulatságos. Ismerős karaktereken vigyoroghatunk: a kissé hisztis, öntudatos értelmiségi, a nagyképű, mindenkin keresztülgázoló vállalkozó, vagy éppen a háttérbe szorított, magát a családért feláldozó feleség a hazai társadalomnak is jellegzetes figurái – s ezekben a szerepekben a debreceni színészek valóban remekelnek.
Az más kérdés, hogy ezzel együtt is egy vígjátékról beszélünk, és itt lényeg elsősorban a szórakoztatás, nem pedig az élveboncolás: mondhatni sokkal inkább Molière ez, mint Háy János. Ám erre is szükség van, a közönség vevő rá. Azért egy gondolattól nehéz szabadulni: ezt a darabot mintha már láttuk volna ebben az évadban. Ugyanitt, a Víg Kamaraszínházban. Csak az volt a címe, hogy Művészet. És nem egy baba neve, hanem egy festmény robbantotta ki a balhét, az elfojtott indulatok pedig ott is szuperszonikus sebességgel szabadultak el. A szereplők egymásnak estek, előásták a régi sérelmeket és a barátság helyébe beült a dac, a harag, a sértettség. Persze, az is lehet, hogy nincsenek véletlenek, tudatos döntés volt, hogy legyen két ilyen hasonló karakterű, hangulatú darab is az idei kínálatban. Nem lehet eleget sulykolni ugyanis, hogy ne a keserűség, ne a gyűlölet igazgassa az életünket. Hátha ragad ránk valami, és képesek leszünk meglátni a jót, ami létezik. Csak néha keresni kell.
Ha kíváncsiak arra, mikor láthatják a darabot, kattintsanak ide, a színház honlapjára!
HOZZÁSZÓLÁSOK (0)