Igazából szerelem a nagy európai nemzetek kuplerájában
Szerző: Szénási Miklós | szenasi.miklos@dehir.hu Közzétéve: 2012.12.26. 07:35 | Frissítve: 2012.12.26. 13:57
Debrecen – Nem sírni szeretnénk, hanem vigadni: Feydeau ma sem poros, s bár a Bolha a fülbe kissé hosszú, de szórakoztató. Kritika.
Feydeau klasszikus bohózata, a Bolha a fülbe bő száz éve tarol a világ színpadain. A miértre a válasz egyszerű: az emberek szeretnek borzongatni, imádják a pikáns jeleneteket (azaz a szexet), és ha lehet, inkább a nevetéstől fetrengenének, nem pedig a szörnyű tragédiáktól. E sorból az első, a borzongás (magyarul a horror...) távol áll Feydeau darabjától. A pikáns elemek és a hangos kacagás (nevetés, röhögés, kire mi jellemző) ellenben a lényegét jelentik ennek a műnek, mely a polgári világban született, azt csúfolja ki: a nyárs-, meg a kispolgári világot és valóságot. Azt, ami nem áll tőlünk, magyaroktól sem túl távol, függetlenül attól, hogy éppen elvtársozzuk egymást, vagy úgy írunk levelet az igazgatónőnek, hogy tisztelt úrhölgy... Aligha van év, hogy valahol elő ne vennék ezt a szórakoztató darabot, és ennek kapcsán ne írna valahol valaki arról, mi a különbség az igényes kacagtatás, meg a blődli között. Ez persze nem csak a darabon múlik, hanem a rendezőn, a színházon, s persze a közönségen is. A nézők elvárásain – vannak-e elvárások például.
Vidnyánszky Attila manapság sokat szerepel a sajtóban. Elsősorban a Nemzeti Színház igazgatói posztjára való kinevezése miatt. Kapja a pofonokat jobbról, balról. Szörényi Levente ugyanúgy felé rúg nem túl elegánsan, amikor Alföldi Róbert mellett tesz hitet, mint ahogy a másik oldal is boldogan sorozza, milyen testület választotta őt meg. (Gyaníthatóan hasonló, mint elődjét, legfeljebb a mintázat volt más a nyakkendőn.) S ez utóbbi csapat vehemensen szeretné egy „nép-nemzeti” matrica képébe ragasztásával beterelni egy gettóba a rendezőt. Éppen a lényeget sikkasztva el így. Merthogy a helyzet cizelláltabb.
Vidnyánszky Attila tud népben és nemzetben gondolkodni, de emellett a mai kor embere, modern, friss világlátású rendező, olyan tehetség, akit a szakma például politikai felhangoktól mentesen tud elismerni a határ túloldalán. Rendezései korszerűek, nem porosak és nem poroszosak, ellenben nagyban számítanak a nézőre. Emberek játszanak embereknek, emberekről. Az persze más kérdés, hogy Magyarországon sokszor a modern azt jelenti: előadás drogosokról, melegekről, alkoholistákról, öngyilkosokról, családon belüli perverziókról. A nép-nemzeti meg fekete-fehér (barna-zöld?), didaktikus tanmese. Sokszor nem minden alap nélkül. Csak éppen ezek a sztereotípiák nem állják meg a helyüket a Vidnyánszky-féle színház esetében. Ehhez persze nem árt látni egy-két darabot tőle. Akár ezt a Feydeau-komédiát, amit nem első alkalommal vitt színre a rendező. S most is erős áthallásokkal, ügyes csavarokkal.
Ebben az előadásban is ott a bónusz, az extra: a mi kis uniónkban játszódik, ahol népek és nemzetek is megjelennek, skót, francia, cseh, görög, angol és még annyiféle európai honpolgár (és honleány...) kever, kavar, csal, hazudik, udvarol, kerget, cirkuszol, verekszik... A történet különben klasszikusan vígjátéki: féltékeny feleség (Szűcs Nelli), házasságtöréssel gyanúsított férj (Trill Zsolt), revolveres üldözés egyaránt szerepelnek ebben a pörgő ritmusú, félreértésekkel és mulatságos jelenetekkel teli, vérbő komédiában. A helyszín egy zűrös kis szálloda, ahová csak házaspárok járnak, „de nem együtt”. A szálloda belga tulajdonosa (Garay-Nagy Tamás) és felesége (Oláh Zsuzsa) kiagyaltak egy alibit a rajtakapott szerelmespárok megmentésére részeges görög rokonuk (Kóti Árpád) közreműködésével. Azonban hiba csúszik a gépezetbe, és elszabadul a pokol…
A három felvonás elég hosszú előadást eredményez. Szükség van háromra, nincs értelme összevonni (nem is lehetne), de a második túl hosszúra nyúlik. Ez a szállodai (vagy ha úgy tetszik: bordélyházi) jelenet, ahol mindenki rohan mindenki elől, után, ahol szerelem és megcsalás kéz a kézben járnak, ahol senki nem az, akinek látszik, vagy akinek mutatja magát. Nem unalmas összességében ez sem, hiszen pörgő ritmusú, szinte sodorja a színpadi eseményeket, meg a nézőket is a zene, a játék Szergej Maszlobojscsikov ötletes és jelzésszerű díszlete között – de hosszú. A harmadik felvonásban aztán minden kiderül, a helyére csúszik, a néző pedig elégedetten távozhat. Ám addig bő három óra telik el, és tanúi lehetünk annak is többek között, micsoda sűrű és mély alakváltásokra képes Trill Zsolt. Az egyik pillanatban még a lúzer Victor-Emmanuel képében lép ki oldalt, hogy azonnal vissza is térjen a részeges Poché figurájában. Jót nevetünk rajta, s kicsit magunkon is, mert szerelem, házasság, férfi, nő ilyen, vagy ilyesmi – amióta a világ világ. Az pedig már ízlés és elvárás kérdése, nem sok-e kissé Camillo Chandebise (Mercs János) beszédhibája, McConnery (Mészáros Tibor) skótszoknyás viccelődése vagy az őrült spanyol, azaz Carlos Homenides de Histangua (Olt Tamás) harsány szenvedélye. Náluk jóval visszafogottabb, de ugyanolyan karakteres Varga József Bohumilje, a londoni olimpiát is kikarakírozó Kristán Attila Rugby-je, vagy Lucienne Homenides de Histangua nőiessége Ráckevei Anna alakításában.
S mikor megyünk hazafelé, s azon tűnődünk, hogy most ez nem túl modern-e, mint színi előadás, akkor gyorsan tegyük a szívünkre a kezünket, hogy mit is várunk el valójában a Nemzeti Színház új igazgatójától rendezőként: azt, hogy hátranyilazó vadmagyar legyen inkább, vagy modern világfi az európai unió bordélyházából.
HOZZÁSZÓLÁSOK (0)