Nagy élet Debrecenben Ladával, piros nyakkendővel és internet nélkül
Szerző: (szénási) | szenasi.miklos@dehir.hu Közzétéve: 2012.03.25. 16:08 | Frissítve: 2012.03.26. 11:10
Debrecen – A britek szerint a legjobb év 1976 volt. Náluk akkor meleg nyár volt, nálunk meg szocializmus. Panel, 12 pont, Nagy Októberi.
1976-ban volt a legjobb gyereknek lenni Nagy-Britanniában, tavaly meg a legrosszabb – legalábbis egy brit felmérés végeredménye szerint. Négyezer gyereket és felnőttet, 8 és 60 év közöttieket kérdeztek arról, hogy melyik esztendőben érezték magukat a legjobban gyerekként. Ez alapján az abszolút győztes az 1976-os év lett, melynek nyara hosszú és forró volt, és a gyerekek átlag 810 órát tölthettek a szabadban. Ekkoriban a brit család még létezett, még nem hullott darabokra: a gyerekek nagyszüleikkel átlagosan 29-szer találkoztak, és 90 százalékuk biztonságban érezte magát. A bűnözési ráta 47 százalékkal alacsonyabb volt a mainál, az autóforgalom jóval gyérebb. S bár volt aszály, infláció és gyakori sztrájkok is, a gyerekek 76 százaléka kiválóan érezte magát 1976-ban.
Úgy tűnik tehát, a nosztalgia nem csak nálunk divat, hanem a briteknél is, akiknek a történelme és a gazdasága mindig is jóval szerencsésebben alakult, mint a miénk. Ám az számunkra is érdekes, milyen volt az élet 1976-ban Magyarországon, vagy történetesen Debrecenben. Kukucskáljunk vissza a Helytörténeti Fotótár képeit is segítségül hívva.
Mi, magyarok, akkor, 1976-ban még egészen más oldalon álltunk, mint ma. Nekünk akkoriban azt mondták, hogy a nyugati határokon túl kizsákmányolják az embereket, és bizony, jó tempóban rohad arrafelé a kapitalizmus. Mi ezt jobb híján elhittük, mert olyan útlevelet, amivel Ausztria, Németország vagy éppen Anglia felé lehetett menni, csak kevesen kaptak. A tájékozódást elsősorban napilapok szolgálták, melyek többsége az uralkodó – és egyetlen – párt érdekeit és szemléletét képviselte. Zenetévé még nem volt, viszont a Móra Kiadó 1976-ban is piacra dobta a Lányok évkönyvét, melyben a kor tinilányai egy kambodzsai lakodalom mellett többek között Peru vérző köveiről, a pszichológiáról, a néprajzról és divatról meg a kozmetikáról is olvashattak.
Debrecenben jó tempóban épültek 1976-ban a nagy lakótelepek: sokan költöztek be nagy örömmel a Vénkert sorban átadott új lakásaiba. A lépcsőházakban festék friss szaga áradt, pár évig – hónapig? – még nem terpeszkedtek firkák a liftekben, az átjárók falán. A játszótereket nem fa, hanem fém elemekkel rakták tele. A ma lombos fák akkor még vékony csemeték voltak legfeljebb, s a napjainkra kijárt fű magját talán éppen akkoriban szórták szét. Ahol ma a 31-es közlekedik a Dózsa György út folytatásában, a Csemete utcán, akkor ott jobb oldalon például még ember magasságú gaz nyújtogatta fejét a nemrég ledózerolt házak helyén.
Ekkor már állt a ma vevőjét kereső Aranybika új szárnya, s tovább lazította a város meglehetősen eklektikusra formált képét, ahol a szálloda régi része, a Nagytemplom és a püspöki palota közelében a Darabos utcán például 10 emeletes épületek nyújtózkodtak, Kölcsey szülőháza pedig a helyi értelmiség kétségbeesett kísérletei ellenére sem maradhatott meg: a helyét Lenin közel 7 méteres szobra foglalta el, mellette pedig a mai Kölcsey Központ elődje épült fel, a megyei fenntartású művelődési központ.
1976-ban már (illetve még...) állt az üzletház a debreceni Rákóczi utcán. Nem a Fórum, hanem egy szolidabb, alacsonyabb változat. Előtte modern Ladák, Skodák, Wartburgok és Trabantok parkoltak. Ezekre jó sokat kellett várni akkoriban: ha az embernek volt pénze a kocsira, kifizette, s néhány év múlva már érkezett is az üzenet, hogy lehet menni a járgányért. Ezek a gépszörnyek még olcsó benzinnel jártak, viszont elvárták, hogy a gazda hétvégeken vagy menjen kirándulni, vagy szerelgesse őket otthon, a ház előtt a vasárnapi ebéd előtt, alatt, olykor helyett...
Debrecenben akkor még sárga volt a Csonkatemplom, s meglehetősen leromlott állapotú. Ám ez nem zavarta a debrecenieket, akik ott vonultak előtte május elsején, vagy augusztusban, mikor eljött a virágkarnevál ideje. Azon a főutcán, melyet a Vörös Hadseregről neveztek el.
Sok gyerek született 1976-ban Magyarországon: ők középiskolások már a rendszerváltozás után lettek, ám az általános iskolában belekóstolhattak a kisdobosok meg az úttörők életébe. A tízparancsolatot talán nem verték a fejükbe, de a 6 meg a 12 pontot igen... S kék meg piros nyakkendős srácként még ünnepelhették április 4-ét, és november 7-én a nagy októberit...
Ma már elképzelhetetlen annak, aki akkor még nem élt, milyen volt az élet 1976-ban, amikor még nem létezett internet, DVD, számítógép. Az ember hajlamos lehetőleg csak a szépre emlékezni. Az biztos, hogy lassúbb volt a tempó, Debrecen szürke és unalmas város képét mutatta, ahol azért ugyanúgy szövődtek szerelmek, mint ma, és az emberek ugyanúgy teli voltak álmokkal, mint mi.
HOZZÁSZÓLÁSOK (0)