Félistenek nyomában (II.)
Szerző: Vass Attila | info@dehir.hu Közzétéve: 2011.03.14. 13:01 | Frissítve: 2011.03.14. 13:01
Debrecen – Miért halt meg jóval több cári katona, mint magyar honvéd, ha túlerőben voltak a szabadságharcosainkkal szemben? – erre is választ adunk a debreceni, sorsdöntő helyeket bejáró túránkon.
A neves és névtelen félistenek, az 1848–49-es szabadságharc debreceni emlékhelyeinek bebarangolása családi és iskolai programnak is kiváló. Múltidéző kirándulásunk második napján (cikkünk első részét itt olvashatják) először a szabadságharc egyik legkultikusabb emlékhelyéhez, az 1849. augusztus 2-i csatának mementót állító obeliszkhez kerekeztünk ki.
A Metro áruház közelében található területhez gyakorlatilag a Fórum bevásárlóközponttól visz bicikliút. Látogatásunkkor a magaslatot nem tudtuk bevenni, mivel még igen nagy volt a sár a környékén. Remélhetőleg a március 15-i megemlékezésekig megszűnik ez az állapot. A kegyhely értékét nagyban csökkenti, hogy az országútról már szinte nem is látható, valamint, hogy a szomszédjában putrik is találhatók.
Ennek ellenére az építmény ma is büszkén emlékeztet a dicső (és kevésbé dicső) múltra. Ugyancsak Papp József helytörténet-kutatótól tudjuk, hogy anno az emlékoszlop dombján, a Kokasló kunhalmon ütötték fel Nagysándor József tábornoknak a vezérsátrát. Különös módon a magyar tiszt azonban nem vett részt az ütközet kezdetében, mivelhogy az idő alatt a Bika Szállóban ebédelt a város fogadásán. Nem tudta, hogy csata lesz?
A sokszoros túlerőben érkezett oroszok váratlanul támadtak a mieinkre. Mindemellett a cári sereg nagyon óvatosan nyomult, mivel azt hitték, hogy Görgey főerejével találták szemben magukat. A csatát elvesztették a magyarok, s ez végül a szabadságharcot is megpecsételte, hiszen néhány nappal később honvédeink letették a fegyvert Világosnál. Nagysándor József elmenekült, s csak később fogták el, majd pedig – tizenkét tábornoktársához és Batthyány Lajoshoz hasonlóan – Aradon őt is kivégezték.
A csatateret hermetikusan lezárták az oroszok, a parancsnokuk pedig szabad rablást engedélyezett. A holttestek addig kint feküdtek a rekkenő hőségben… A győzelemtől és a fosztogatástól megittasult oroszok gyomra nem bírta vég nélkül a féktelen lakmározást: a kitört járványok miatt is, végül csaknem ötször annyian haltak meg, mint a magyarok. De ebben az – első hallásra fölöttébb különös – halálozási arányban az is szerepet játszott, hogy az augusztusi ütközet kezdetekor a mieink még rengeteg betolakodót ki tudtak lőni, mivel a cáriakat csupán a kukoricás takarta.
A csatában elesetteket és a később elhunytakat a legközelebb lévő helyen hantolták el tömegsírokban. A gondozott, nagyon szép nyughely az I. világháborúig zárva volt, akkor újra felnyitották és temetkeztek benne, s azóta viseli a Hősök Temetője nevet. A csodálatos fákkal övezett, dimbes-dombos parkot láthatóan napjainkban is látogatják leszármazottak – erre az itt is, ott is felragyogó virágok, szalagok és koszorúk is utalnak.
Túránk befejezéseként mindenképpen pihenjünk meg itt is egy kicsit! Lélegezzük be a hősi hely atmoszféráját, s mélyedjünk el a sírkő gondolatán: „Honvédek, névtelen félistenek nyugosznak itt. A kik hősies vitézséggel küzdöttek a magyar hazáért, ennek szabadságáért és a nemzeti függetlenségért. Elvérzettek, dicsően harczolva a debreczeni csatában. 1849. augustus 2. Legyen emlékük örök! Eszméik győzelmében érjék el mielőbb a feltámadást!”
HOZZÁSZÓLÁSOK (0)