Ahonnan látszanak a Piac utca törései – élet Debrecen felett
Szerző: Dehir.hu | info@dehir.hu Közzétéve: 2013.06.30. 08:19 | Frissítve: 2013.07.01. 10:30
Debrecen – Brit előkelőségek aligha laknak a Piac utca 74. szám alatti „Lordok házában”, ám a tetején feltáruló panoráma mindenképpen „főúri érdemrenddel” jutalmazható.
Ma már a múlt ködébe vész, hogy a létesítmény az 1944-es bombázásban elpusztított elődje szépségéről vagy a helyére emelet ház alsó szintjén működött vendéglátóhely közönségéről kapta-e a becenevét. Az viszont szembetűnő, hogy az igényesebb kialakítású, eredeti épület toronytetős és kétemeletes volt, míg a Mikolás Tibor által tervezett utódja már hatemeletes és teljes mértékben más stílusú.
Az egykor Toronyháznak is nevezett komplexum következő korszaka akkor köszöntött be, amikor a Holló utcai részen mellé húztak egy nyolcemeletes betonépületet. Akkor ugyanis a „Lordok házán” egy hetedik emeleti szintet is kialakítottak, s mindezt olyan jól számolták ki, hogy a két épület meglepő módon egyforma magas lett. A sarki ház bejárata egyébként a Petőfi téren van, ám az odafestett felirat szerint a Piac utca 74. számnál vagyunk
A sarkán árkádos (lábazatos) átjáróval is büszkélkedő lakóház tehát hétemeletes – ennek ellenére mindössze 21 lakás található benne. Kapuja mellett a munkásmozgalom mártírjának, Holló Jánosnak az emléktáblája olvasható, ami miatt végképp összezavarodik az ember a földrajzi koordinátákat illetően. Ugyanakkor pedig az ajtót olyan rácsozat védi, mintha egy teljesen más rendeltetésű objektumnál lennénk.
Mindez persze csak azoknak okozhat fejtörést, akik először látogatnak ide. Az ott lakók rutinosan beütik a kaputelefonba a kódjukat, felmennek – és az otthonaikból élvezhetik a kilátást (még ha van is, aki nem kedveli a lenti zajokat). Mi az épület tetején tölthettünk el egy röpke, de annál felejthetetlenebb időt, s kiléptünkkor „természetesen” automatikusan a Nagytemplom felé fordítottuk a tekintetünket.
A cívisváros eme jelképének elődje, a Szent András Templom éppen 211 éve, június 11-én semmisült meg az akkori nagy tűzvészben. A lángok miatt a Rákóczi-harang is tönkrement, mivel az óvatlan tűzoltók vízzel locsolták... A gyülekezeti helyet övező látómező örvendetes módon magában foglalja a püspöki palota, az Aranybika, a Kistemplom, a takarékpénztári palota, a Gambrinus köz és a megyeháza tornyait is.
Nem hagyható szó nélkül az sem, hogy az utóbbi évtizedekben már nem az István Malom kéményfüstje hullámzik a horizonton, hanem a lakótelepek és a tizenhat-emeletes lakóház szürkesége tölti be a Nagytemplom hátterét. Ugyanakkor jól megfigyelhető az is, hogy a Piac utca nem nyílegyenes, hanem – ellentétben sokak tévhitével – törések vannak benne. S ha szemünket körbehordozván, visszatérünk a „Lordok házához”, akkor rácsodálkozhatunk a hőerőműre, a 22 emeletes lakóházra és a mai Nagyállomásra is, akárcsak a placc látványára.
A Petőfi térre, ami 69 éve még teljesen más volt – egészen az amerikai légi támadásokig. A szőnyegbombázásnak több mint ezerkétszáz áldozata, sérültje van. A 300 tonna robbanóanyag a város 83 utcáját és három terét rombolta szét – köztük a Petőfi teret. Ez pecsételte meg a sorsát többek között a „Lordok háza” elődjének, valamint a Royal Nagyszállónak, a királyi törvényszéknek és később a zsinagógának, s akkor semmisültek meg az itteni Hunyadi és Deák utcák is.
A romok helyén kialakított Petőfi tér egyik legmeghatározóbb eleme a zsinagóga területére 1970-ben emelt, zöld színű szalagház. Medgyessy Ferenc Petőfi-szobrát 1948-ben állították fel, ennek anyagát a Bem téri országzászló – leszedetett – szobrainak bronza szolgáltatta. Sokan kedvelték a szovjet repülősök emlékművét is (Sah művésznő kompozíciója 1945-ből), aminek TK2-es gépmakettje 1990-ben „tűnt el”. Kiemelendő továbbá az is, hogy a Petőfi tér a város egyik legigényesebben virágosított, leggondozottabb közterülete.
Kelet felé fordulva, a panoráma legmarkánsabb alkotója sárgállik: az életkora alapján is győztes Szent Anna Székesegyház (1746). Különleges perspektívából vehető szemügyre a kereskedelmi és iparkamara eklektikus stílusú épülete is (1910), továbbá annak emblematikus ékessége, a kupoláján táncoló, glóbuszt tartó, kecses hölgyek. Bethlen Gyula e ragyogó remekműve a városrész történelmének és az emberi jóságnak is jelképe lehetne.
Ez pedig szavakba öntve ilyen egyszerű (volna): a szépség örök és elpusztíthatatlan.
HOZZÁSZÓLÁSOK (0)